Gentiaan, geel (Gentiana lutea)
“…zo blauw, blauw, blauw bloeit de gentiaan…”, zegt een bekend liedje, waarmee ons beeld van de gentiaan in het algemeen wordt gevormd.
De gebruikte geneeskrachtige plant is echter de hoge gele gentiaan, die thuis is in de bergen van Midden- en Zuid-Europa. De overblijvende, krachtige plant, die 150 cm hoog kan worden, heeft 8-12 jaar nodig voordat hij voor het eerst in bloei komt.
De gele gentiaan stond op het punt van uitsterven door zijn medicinaal gebruik en vooral door de productie van gentiaanjenever uit zijn wortel, die tot 6 kg weegt, en is daarom een beschermde soort. Tegenwoordig wordt hij in speciale culturen gekweekt. Voor medicinaal gebruik wordt hij eind mei geoogst, wanneer het gehalte aan de bitterstoffen gentiaanopicrine en amarogentine in de wortel het hoogst is. De bitterwaarde is enorm – zelfs in een verdunning van 1:58 miljoen smaakt het extract bitter.
Gentiaanwortel wordt vooral gebruikt om de eetlust te stimuleren en de spijsverteringsfunctie van maag en darmen, galblaas en alvleesklier te bevorderen, maar ook bij inflammatoire darmziekten. In de volksgeneeskunde wordt gele gentiaan ook gebruikt als algemeen tonicum.